Geniz eti (adenoid), burun boşluğunun arka kısmında yer alan lenfoid doku bölgesidir. Bademcikler gibi, geniz eti de vücudu hastalıklara karşı koruyan bir bağışıklık sisteminin parçasıdır. Solunum yoluyla veya yutkunma sırasında vücuda giren zararlı bakteri ve virüsleri yakalayarak enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olur. Bebekler ve küçük çocuklar için geniz eti bağışıklık sisteminin önemli bir bileşeni olsa da, yaş ilerledikçe bu dokunun işlevi azalır. Geniz eti genellikle 5 yaşından itibaren küçülmeye başlar ve ergenlik döneminde büyük ölçüde kaybolur.
Büyümüş Geniz Eti Nedir?
Geniz eti, vücudu enfeksiyonlara karşı korurken bazen geçici olarak şişebilir. Bu şişlik bazen enfeksiyonlara veya alerjik reaksiyonlara bağlı olarak büyüyebilir. Büyümüş geniz eti kendiliğinden küçülebilir, ancak bazen sık enfeksiyonlara veya kalıcı bir tıkanıklığa neden olarak cerrahi müdahale gerektirebilir. Bazı durumlarda, bademciklerle birlikte alınması gerekebilir, ancak bu her zaman gerekli değildir.
Büyümüş Geniz Etinin Belirtileri Nelerdir?
Geniz eti büyüyen çocuklarda şu belirtiler görülebilir:
- Burundan nefes almakta zorlanma
- Ağızdan nefes alma (bu durum ağız kuruluğuna ve dudak çatlamasına neden olabilir)
- Burundan konuşma veya burun tıkalıymış gibi ses çıkarma
- Gürültülü solunum ("Darth Vader" gibi nefes alma sesi)
- Kötü ağız kokusu
- Horlama
- Uyku sırasında kısa süreli nefes durması (obstrüktif uyku apnesi)
- Sık sık burun veya sinüs enfeksiyonu geçirme
- Orta kulakta sıvı birikmesi, kulak enfeksiyonları ve işitme kaybı yaşama
Çocuklarda uyku apnesi gelişirse, bu durum öğrenme, davranış, büyüme ve kalp sağlığıyla ilgili sorunlara yol açabilir.
Büyümüş Geniz Eti Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor, çocuğunuzun kulak, burun ve boğazını muayene ederek geniz etinin büyüdüğünü belirleyebilir. Boyunda ve çene altında şişlik olup olmadığını da kontrol edebilir.
Geniz etinin büyüklüğünü daha iyi görebilmek için doktor şu yöntemleri kullanabilir:
- Endoskopik inceleme: Burnun içine ince bir kamera yerleştirerek geniz eti görüntülenebilir.
- Röntgen: Geniz etinin hava yolunu ne kadar kapattığını görmek için kullanılabilir.
Eğer geniz eti enfekte olmuşsa, doktor antibiyotik veya burun spreyi gibi ilaçlar reçete edebilir. Ancak, tekrarlayan enfeksiyonlar veya kalıcı tıkanıklık varsa cerrahi müdahale önerilebilir.
Geniz Eti Ameliyatı (Adenoidektomi) Nedir?
Adenoidektomi, geniz etinin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bademcik ameliyatıyla birlikte en sık yapılan çocuk cerrahilerinden biridir. Eğer geniz eti büyüklüğü ilaç tedavisine yanıt vermiyorsa veya ciddi nefes alma problemlerine neden oluyorsa, doktor bu ameliyatı önerebilir.
Geniz Eti Ameliyatı Öncesinde Neler Yapılmalıdır?
Eğer çocuğunuzda uyku apnesi şüphesi varsa, doktor ameliyat öncesinde şu testleri isteyebilir:
- Uyku testi (Polisomnografi): Uyku sırasında solunum tıkanıklığını değerlendirmek için yapılır.
- Endoskopik muayene: Burun içine kamera ile bakılarak geniz etinin büyüklüğü değerlendirilir.
Ameliyat öncesinde doktor, çocuğunuzun hangi ilaçları bırakması gerektiğini ve ameliyat günü ne zaman aç kalması gerektiğini detaylı şekilde anlatacaktır. Çocuğunuzu ameliyata psikolojik olarak hazırlamak için ameliyatın nasıl geçeceğini ona uygun bir dille anlatabilirsiniz.
Geniz Eti Ameliyatı Sonrası Süreç
Çocuk uyandıktan sonra genellikle aynı gün taburcu edilir, ancak bazı durumlarda doktor bir gece hastanede kalmasını önerebilir.
Ameliyat sonrası:
- Boğaz ağrısı, burun akıntısı, gürültülü nefes alma veya kötü ağız kokusu görülebilir.
- Bu belirtiler birkaç gün içinde düzelir.
- Geniz eti bölgesi kendiliğinden iyileşir ve dikiş gerekmez.
Çocuk bir hafta içinde tamamen iyileşir ve geniz etiyle ilgili yaşadığı tüm sorunlar ortadan kalkar.
Geniz Eti Ameliyatının Riskleri Var mı?
Çoğu çocuk ameliyat sonrası ciddi bir problem yaşamaz, ancak her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı riskler vardır:
- Enfeksiyon gelişebilir.
- Ameliyat sonrası hafif kanamalar görülebilir.
- Anesteziye bağlı geçici yan etkiler oluşabilir.
Bu riskleri azaltmak için doktorun ameliyat öncesi ve sonrası verdiği tüm talimatlara uyulması önemlidir.
Çocuğunuzun İyileşme Sürecini Desteklemek İçin Öneriler
- Doktorun önerdiği ağrı kesicileri kullanın.
- Bol sıvı verin. Yumuşak yiyecekler (çorba, yoğurt, puding, püre) tercih edilebilir.
- Çocuğunuzun birkaç gün dinlenmesine izin verin.
- Serin hava üfleyen bir nemlendirici kullanarak burun tıkanıklığını hafifletebilirsiniz.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Çocuğunuzun aşağıdaki belirtileri varsa mutlaka doktorunuza başvurun:
- Ateş yükselmesi
- Ameliyattan sonraki gün veya ilaç aldıktan sonra kusma
- Boyun ağrısı veya sertliği
- Su içmeyi reddetme, idrar yapmama
Acil müdahale gerektiren durumlar:
- Burundan veya ağızdan uzun süre kanama
- Kan kusma veya kahve telvesi gibi koyu renkte kusma
Bu belirtiler varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Geniz Eti Alınırsa Bağışıklık Zayıflar mı?
Hayır! Geniz eti bağışıklık sisteminin bir parçası olsa da, vücutta bağışıklık sistemini destekleyen pek çok farklı mekanizma olduğu için geniz eti alındığında bağışıklık sistemi zayıflamaz. Geniz eti alındıktan sonra çocuk çok daha rahat nefes alır, daha iyi uyur ve sık enfeksiyon geçirme riski azalır.
